Een ontdekking
Wauw! Na een kruip-door-sluip-door-route vanaf de receptie op Brinkgreven sta ik ineens in een enorme lichte ruimte. De zon schijnt naar binnen, prachtig uitzicht over het park, heerlijke lounge banken en mooie zitjes van tweedehands meubels. Totale rust overvalt me. Op deze geheime plek zit de studio van Out Of The Box TV. Vandaag ga ik in gesprek met Michiel Verheul (oprichter) en Ella Wiersum (projectleider) over het mooie initiatief dat vooroordelen over mentale problemen te lijf gaat en tegelijkertijd mensen de mogelijkheid biedt verder te herstellen.
Laten we de mens als uitgangspunt nemen
In de producties van Stichting Out of the Box TV (OOTBTV) delen mensen hun verhaal over leven met mentale problemen. OOTBTV heeft in Deventer een team van twaalf kandidaten en een stagiaire. Zij hebben een vrijwilligerscontract bij WerV (WerV stimuleert en ondersteunt alle vormen van vrijwilligerswerk en participatie binnen de Dimence Groep).De meeste kandidaten hebben zelf ook mentale klachten en contact met de ggz. Dat kan betekenen dat de afstand tot de arbeidsmarkt voor hen groter is dan voor anderen. Door met een team samen te werken op het gebied van productie, redactie, camera, licht, geluid, editing en regie groeit de zelfverzekerdheid en de creativiteit. Vooral ook groeit de trots om mee te kunnen werken aan een dynamische online TV-productie. Ella: ‘Let wel, de productie van de uitzendingen zijn niet het hoofddoel van de stichting, zij dienen als houvast voor de mensen voor en achter de schermen om verder te herstellen’.
Onder leiding van Michiel bedenkt het team een productie, bijvoorbeeld een vlog, korte film of een documentaire. Dit gaan ze vervolgens zelf maken in een periode van zo’n zes maanden, twee dagdelen per week. Het proces is belangrijker dan het eindresultaat. Ella vertelt wat dat in de praktijk betekent: ‘Het gaat erom dat mensen zich veilig voelen en ontdekken waar ze goed in zijn. Iedereen stelt zowel persoonlijke als vakinhoudelijke doelen. Een persoonlijk doel kan zijn dat iemand zich makkelijker wil leren uiten of zijn uitstelgedrag wil aanpakken. Vakinhoudelijke doelen hebben betrekking op het TV-vak en alle aspecten die daarbij horen. We houden altijd rekening met ieders omstandigheden en doelen. Kan je een keer niet komen? Dat is OK. Herstel staat voorop.
Het levende bewijs
Michiel zit thuis in Limburg in quarantaine, dus ik spreek hem via Teams. Hij vertelt uitgebreid over de aanloop naar het oprichten van OOTBTV. Michiel is een bevlogen man en het levende bewijs van de kracht van OOTBTV. Tot een kleine tien jaar geleden was hij TV-producer; hij maakte onder meer Lingo en Idols. Behalve een succesvolle carrière had Michiel ook een dwangstoornis. Dat ging zijn leven steeds meer beheersen. Als hij onderweg naar zijn werk in Hilversum reed, kon hij zó sterk denken dat hij misschien thuis een stekker in het stopcontact had laten zitten, dat hij weer 75 km terug moest rijden om het te controleren. Hij raakte depressief en werd opgenomen. Hij realiseerde zich dat hij met zichzelf aan de slag moest. En die kans deed zich voor toen hij voor zijn werk een programma over dwangstoornissen maakte. Dat was de eerste keer dat Michiel over zijn eigen problemen sprak op zijn werk. Een therapeut die aan het programma meewerkte adviseerde hem om er open over te spreken voor de camera. Zijn eerste reactie was: ‘Ja, dáág!’ Maar vervolgens voelde hij dat er anders nooit iets zou veranderen, dus hij besloot het te doen. Het bleek een wijs besluit. Michiel ontdekte dat het grootste stigma zelfstigma is. En omgekeerd: als je zelf open bent, krijg je er ook wat voor terug. Tot op de dag van vandaag krijgt hij positieve reacties op het programma van destijds: ‘Het gaf mij enorme power om te zien dat het anderen helpt als ik mijn verhaal vertel.’ Dit was het begin van zijn eigen herstel en het plantte het zaadje dat later uit zou groeien tot Out of the Box TV.
Succesfactor: Je mag jezelf zijn
Na deze eyeopener volgde Michiel de opleiding tot ervaringsdeskundige bij een herstelacademie, zodat hij anderen zou kunnen helpen met zijn ervaringsverhaal. De herstelacademie wilde in die periode een film maken over ervaringsdeskundigheid. Michiel was niet van plan ooit nog iets met TV te doen, maar van het één kwam toch het ander. Alles viel op zijn plek: zijn jarenlange ervaring als TV-maker, zijn - eveneens jarenlange - ervaring met mentale problemen én zijn opleiding tot ervaringsdeskundige. Zo ontstond zijn idee om een eigen stichting op te zetten: mensen met mentale problemen opleiden voor het TV-vak en zo ervaringsverhalen naar buiten brengen.
Zijn missie: praten over mentale gezondheid en mentale problemen normaliseren. Michiel legt uit: ‘Mentale gezondheid is onzichtbaar, maar je kunt het krachtig in beeld brengen. Door open te zijn, help je anderen. Dat is de kracht van je kwetsbaarheid.’
Bij Out of the Box TV leren mensen een productie maken, een camera te bedienen, samen te werken en individuele doelen te halen. Dat is nogal wat. De succesfactor is dat het de deelnemers gemakkelijk wordt gemaakt. Iedereen kan zichzelf zijn, er is geen verschil tussen kandidaten en betaalde krachten. Iedereen bepaalt zelf wat hij wel en niet aan de groep vertelt: het is geen verplichting om je hele ziel en zaligheid te delen. Dat creëert een omgeving waarin je rekening kunt houden met mentale kwetsbaarheid en nieuwe dingen kunt proberen.
De toekomst
Inmiddels zijn er vaste studio’s in Eindhoven, Sittard/Geleen en Deventer en één mobiele studio.
Naast het opleiden van mensen in het TV vak, maken Michiel en zijn crew ook filmpjes in opdracht, bijvoorbeeld voor Dimence Groep. Out of the Box TV is het geesteskind van Michiel en helemaal verbonden met zijn leven, ervaring en kennis. Dat maakt het uniek, maar ook kwetsbaar. Daarom worden er nu meer mensen opgeleid om deze rol te kunnen vervullen.
Dank je wel, Ella en Michiel, voor jullie indrukwekkende verhaal!